Ngài (bướm đêm) là con gì? Đặc điểm cấu tạo sinh học của ngài

 Cùng Thế giới động vật tìm hiểu Ngài (bướm đêm) là con gì? Đặc điểm cấu tạo sinh học của ngài trong bài viết dưới đây nhé!

1. Ngài (bướm đêm) là con gì?

Bướm đêm hay ngài là một loài côn trùng có mối quan hệ chặt chẽ đến loài bướm, cả hai đều thuộc Bộ Cánh vẩy. Bướm đêm chiếm phần lớn số chủng loại loài trong bộ này, người ta cho rằng có khoảng 150.000 đến 250.000 loài bướm đêm khác nhau (khoảng gấp mười lần so với số lượng các loài bướm ngày), với hàng ngàn loài chưa được mô tả.[1]

Phân biệt với bướm

Bướm khế là loài bướm đêm lớn nhất trên thế giới và có tên trong Sách đỏ Việt Nam.

Bướm đêm không dễ phân biệt với bướm thường. Đôi khi cái tên "Heterocera" được sử dụng cho loài bướm này trong khi thuật ngữ "Rhopalocera" được sử dụng cho bướm để phân biệt, tuy nhiên, nó không có giá trị phân loài. Các nhà khoa học đã có nhiều nỗ lực để chia nhỏ phân Bộ Lepidoptera thành các nhóm như Microlepidoptera và Macrolepidoptera, Frenatae và Jugatae, hoặc Monotrysia và Ditrysia. Thất bại của các tên này tồn tại trong phân loại hiện đại là bởi vì không cái tên nào đại diện cho một cặp của các nhóm đơn ngành.

Thực tế cho thấy có một nhóm nhỏ những con bướm được sinh ra từ "bướm đêm" (được coi như là một phần của Ditrysia của Neolepidoptera)[2] Và như vậy, không có cách nào để nhóm tất cả các loài còn lại trong một nhóm đơn ngành, nó sẽ luôn luôn loại trừ là 1 hậu duệ dòng dõi. Hơn nữa, ngay cả ấu trùng của chúng cũng giống ấu trùng của bọ cánh cứng (coleoptera).

2. Đặc điểm cấu tạo của ngài

Trưởng thành: Ngài có kích thước tương đối lớn, có thân dài 35-38mm, dang cánh rộng khoảng 85- 90mm. Cánh trước màu nâu nhạt. Có một đường cong từ đỉnh cánh xiên qua buồng giữa cánh xuống đến gốc mép sau tạo thành một mảng hình tam giác nâu tím. Mép trước cánh màu nâu, phía trong màu nâu nhạt, cánh sau màu vàng nhạt.

Ngài hút quả hại cây ăn quả có múi ở Hòa Bình năm 2019. Nguồn: Viện Bảo vệ thực vật.

Tập tính sinh sống và gây hại

Ngài chích hút quả hoạt động ban đêm. Thường từ 6-7 giờ tối bay từ rừng hoặc cây bụi đến vườn cây ăn quả có múi. Gây hại chủ yếu từ 7-10 giờ đêm. Khoảng 4-5 giờ sáng bay khỏi vườn.

- Gây hại trực tiếp: Ngài chích hút tạo vết thương trên quả làm cho vùng mô tương ứng nơi bị chích hút hoàn toàn bị khô đi. Quá trình chích hút xẩy ra như sau: khi tìm ra trái có thể chích hút được, ngài dò tìm vị trí thích hợp để chọc vòi vào bên trong trái tới tận phần thịt của trái, sau đó ngài chích hút dịch của trái. Nếu vị trí này không thích hợp, ngài sẽ rút vòi ra và tìm vị trí khác thích hợp hơn. Vết chích là một lỗ tròn, đường kính từ 1/2 - 3/4 mm. Khi mới bị chích, rất khó phát hiện vết đục, nếu dùng tay bóp nhẹ sẽ có dịch trái chẩy qua lỗ đó. Vài ngày sau vỏ trái chung quanh vết chích trở nên mềm. Ngài thích tấn công trái chín hoặc sắp chín. Chích hút dịch quả tạo vết thương cho nấm xâm nhập làm thối rụng quả. Thời gian gây hại tháng 7 - 10.

- Gây hại gián tiếp: Qua vết chích, trái bị hại sau đó thường bị bội nhiễm bởi nhiều loại vi sinh vật khác như các loại nấm (Fusarium spp., Colletotrichum spp., Oospora citri, Oospora spp...) và vi khuẩn cũng như các loại ruồi (Drosophila). Khi xâm nhập vào trong trái, các đối tượng này làm trái bị thối rất nhanh. Vết chích khi đó sẽ có mầu nâu và vùng xung quanh vết chích có mầu nhạt, mềm. Trái sẽ bị rụng trong khoảng một tuần sau đó. Trái rụng sẽ có mùi hôi thối, ngài không thích ăn nhưng mùi này lại có tác dụng thu hút ngài từ xa bay đến.

Xem thêm: Sơ lược về bộ cánh vẩy Lepidoptera

3. Cách phòng trừ ngài

Phòng chống: Điều tra phát hiện thời gian xuất hiện của ngài hút quả.

Diệt trừ các cây là thức ăn của ấu trùng của các loại ngài quan trọng trong các vườn tạp là biện pháp cần thực hiện, có ý nghĩa quan trọng trong việc làm hạn chế mật độ phát sinh tại chỗ của các loại này.

Dùng vợt bắt và giết trưởng thành vào ban đêm, trong khoảng từ 18-22 giờ.

Sử dụng bẫy bả thức ăn (chuối xiêm, chuối già chín và mít chín) có tẩm các loại thuốc trừ sâu không hoặc ít mùi để không ảnh hưởng đến mùi thơm của bẫy mồi để dẫn dụ ngài và diệt trưởng thành. Nên chú ý đặt bẫy treo ở những cây xung quanh vườn, đặc biệt phía gần rừng hoặc nhiều cây bụi.

Dùng đạm thủy phân làm bả dẫn dụ: 1 lít pha loãng 3-4 lần thêm thuốc trừ sâu hóa học và tẩm vào giẻ hay đựng trong bát, túi nilon, treo lên tán cây. Ngài hút giẻ bị nhiễm thuốc

Bao quả khi thấy ngài hút quả bắt đầu xuất hiện.

Xem thêm: Bướm là con gì? Đặc điểm sinh học và phân loại bướm

Trên đây Thế giới động vật đã giới thiệu Ngài (bướm đêm) là con gì? Đặc điểm cấu tạo sinh học của ngài.