Trong hệ thống nuôi trồng thủy sản nước ngọt tại Việt Nam, bên cạnh những loài quen thuộc như Cá lóc (Cá quả), thì Cá trắm cỏ đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Được mệnh danh là "máy cắt cỏ" dưới nước, loài cá này không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn là món ăn bổ dưỡng xuất hiện thường xuyên trong các bữa tiệc gia đình.
Để tìm hiểu thêm về sự phong phú của các loài cá khác trên toàn thế giới, bạn có thể truy cập danh mục các loài cá tại Thế Giới Động Vật.
1. Cá trắm cỏ (Ctenopharyngodon idella) là cá gì?
Cá trắm cỏ có tên khoa học là Ctenopharyngodon idella, là một loài cá thuộc họ Cá chép (Cyprinidae). Đây là loài duy nhất trong chi Ctenopharyngodon. Trong tiếng Anh, chúng được gọi đơn giản là Grass Carp – cái tên đã nói lên đặc tính ăn uống tiêu biểu của chúng.
Về ngoại hình, cá trắm cỏ có thân hình thuôn dài, hình trụ, bụng tròn và thót lại ở gần đuôi. Đầu cá rộng, mõm ngắn và không có râu (điểm khác biệt lớn nhất so với cá chép). Vảy cá trắm cỏ khá lớn, có dạng tròn; lưng cá thường có màu xám nhạt hoặc xanh đen, bụng màu trắng xám. Một con cá trắm cỏ trưởng thành trong điều kiện lý tưởng có thể đạt chiều dài hơn 1 mét và nặng tới 30-40kg.
2. Cá trắm cỏ sống ở nước mặn hay nước ngọt?
Đây là câu hỏi cơ bản nhưng rất quan trọng đối với những người mới tìm hiểu về thủy sản. Cá trắm cỏ là loài cá nước ngọt hoàn toàn.
Chúng sinh sống tự nhiên ở các con sông lớn, hồ chứa, ao nuôi và các vùng đất ngập nước có dòng chảy chậm. Cá trắm cỏ có nguồn gốc từ khu vực Đông Á (từ sông Amur ở biên giới Nga - Trung đến miền Nam Trung Quốc và Việt Nam). Tuy nhiên, do khả năng thích nghi tốt, hiện nay chúng đã được di giống ra toàn thế giới.
Lưu ý "râu ria": Mặc dù là cá nước ngọt, cá trắm cỏ cần môi trường nước chảy nhẹ và có hàm lượng oxy dồi dào để kích thích quá trình sinh sản tự nhiên. Trong môi trường ao tĩnh, chúng thường không tự đẻ trứng mà cần có sự can thiệp của con người (tiêm hormone kích dục tố).
3. Cá trắm cỏ ăn mồi gì? Bí mật về chiếc "máy nghiền" cỏ
Đúng như tên gọi, cá trắm cỏ là loài ăn thực vật điển hình. Thức ăn chính của chúng bao gồm:
- Các loại cỏ tươi (cỏ voi, cỏ lá gừng, cỏ mồm...).
- Rong rêu, bèo hoa dâu, bèo tấm và các loại thực vật thủy sinh.
- Lá ngô, lá sắn (khoai mì), và cả các phụ phẩm nông nghiệp như cám gạo, cám ngô.
Bí mật "râu ria" thú vị: Bạn có biết tại sao cá trắm cỏ có thể tiêu hóa được những loại cỏ cứng? Đó là nhờ hệ thống răng hầu (pharyngeal teeth) cực kỳ phát triển. Chúng không có răng ở hàm như cá lóc, nhưng trong họng có những phiến răng chắc khỏe xếp thành hàng để nghiền nát thức ăn thực vật trước khi đưa xuống thực quản. Khả năng tiêu hóa thực vật của chúng mạnh đến mức người ta thường nuôi cá trắm cỏ trong hồ thủy điện hoặc ao hồ lớn để kiểm soát sự phát triển quá mức của rong cỏ (biện pháp kiểm soát sinh học).
4. Cách phân biệt Cá trắm cỏ và Cá trắm đen
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai loài này, nhưng giá trị và đặc tính của chúng rất khác nhau:
- Cá trắm cỏ: Màu sáng hơn (xám xanh hoặc vàng đồng nhạt), miệng không râu, chuyên ăn cỏ. Giá thành thường rẻ hơn.
- Cá trắm đen (Mylopharyngodon piceus): Màu đen mun toàn thân, vảy cứng hơn, miệng nhọn hơn và thức ăn chính là ốc, trai, hến. Đây là loài cá có giá trị kinh tế rất cao.
5. Cá trắm cỏ làm món gì ngon?
Thịt cá trắm cỏ có ưu điểm là thớ thịt chắc, trắng, thơm và có vị ngọt thanh. Tuy nhiên, cá trắm cỏ thường có nhiều xương dăm nhỏ, vì vậy việc chế biến cần sự khéo léo.
5.1. Cá trắm cỏ kho riềng
Đây là món ăn kinh điển trong mâm cơm miền Bắc. Cá được cắt khúc lớn, kho cùng riềng già, sả, một ít thịt ba chỉ và nước hàng. Thời gian kho càng lâu, gia vị thấm sâu vào từng thớ thịt, xương cá mềm ra, ăn với cơm nóng rất tuyệt vời.
5.2. Cá trắm cỏ hấp bia
Món ăn này giữ được độ ngọt tự nhiên nhất của cá. Cá trắm cỏ được khía nhẹ, ướp cùng gừng, sả, thì là rồi đặt lên khay hấp cùng bia. Thịt cá hấp chín tới, thơm mùi men bia và sả, cuốn cùng bánh tráng và rau sống chấm mắm gừng là "đỉnh của chóp".
5.3. Cá trắm cỏ chiên sả ớt
Với những phần thịt phi lê, bạn có thể đem tẩm một chút bột ngô rồi chiên vàng cùng sả băm và ớt. Món này giúp thịt cá săn chắc, lớp da giòn rụm và loại bỏ hoàn toàn mùi tanh, rất thích hợp cho trẻ nhỏ.
5.4. Lẩu cá trắm cỏ
Vào những ngày lạnh, một nồi lẩu cá trắm cỏ với nước dùng chua cay từ dứa và cà chua, nhúng kèm các loại rau sông như rau muống, rau nhút là lựa chọn không thể tốt hơn để tụ họp bạn bè.
6. Giá trị sức khỏe từ cá trắm cỏ
Theo Đông y, thịt cá trắm cỏ có tính ấm, vị ngọt, giúp bổ thận, ích khí và bồi bổ tỳ vị. Hàm lượng đạm trong cá trắm cỏ rất dễ hấp thụ, ít chất béo xấu, phù hợp cho người đang ăn kiêng hoặc người già cần bổ sung dinh dưỡng mà không lo tăng cholesterol.
7. Kết luận
Cá trắm cỏ (Ctenopharyngodon idella) là một loài sinh vật thú vị, từ tập tính ăn cỏ độc đáo cho đến giá trị ẩm thực truyền thống. Việc nắm vững các thông tin về môi trường sống nước ngọt cũng như thói quen ăn uống của chúng không chỉ giúp ích cho người chăn nuôi mà còn giúp các bà nội trợ chọn lựa được những thực phẩm tươi ngon nhất cho gia đình.
Hy vọng bài viết này đã giải đáp đầy đủ những thắc mắc của bạn về cá trắm cỏ. Đừng quên khám phá thêm các loài khác như cá lóc để làm giàu thêm kiến thức về thế giới động vật nhé!
Nguồn bài viết: Thegioidongvat.io.vn
Đăng nhận xét