Trong thế giới cá nước ngọt, nếu Cá diếc (Carassius carassius) đại diện cho sự thanh khiết, nhỏ nhắn thì Cá trê đen lại là biểu tượng của sức sống bền bỉ và khả năng thích nghi đáng kinh ngạc trong bùn lầy. Không chỉ là một nguyên liệu ẩm thực giàu dinh dưỡng, cá trê đen còn đi vào văn hóa dân gian và cả những tác phẩm kinh điển của nhân loại.
Để tìm hiểu thêm về sự đa dạng của các loài thủy tộc khác, bạn có thể tham khảo danh mục thế giới loài cá tại hệ thống của chúng tôi.
1. Cá trê đen (Clarias fuscus) là cá gì?
Cá trê đen (tên khoa học: Clarias fuscus) là một loài cá da trơn thuộc họ Cá trê (Clariidae). Đặc điểm nhận dạng rõ rệt nhất của loài này là thân hình trụ dài, dẹt dần về phía đuôi và hoàn toàn không có vảy. Da cá trê đen trơn bóng, có màu nâu đen hoặc xanh đen đồng nhất ở lưng và nhạt dần về phía bụng.
Cá trê đen có chiếc đầu dẹt, miệng rộng và sở hữu 4 đôi râu dài đóng vai trò là cơ quan xúc giác vô cùng nhạy bén, giúp chúng định vị con mồi trong môi trường nước đục thiếu ánh sáng. So với cá trê lai hay cá trê phi, cá trê đen thường có kích thước nhỏ hơn nhưng thịt chắc, thơm và giá trị dinh dưỡng cao hơn hẳn.
2. Cá trê đen sống ở đâu?
Cá trê đen là loài cá nước ngọt có địa bàn sinh sống cực kỳ rộng lớn. Chúng ưa thích những nơi nước tĩnh, dòng chảy chậm và đặc biệt là những nơi có nhiều bùn lầy như:
- Ao hồ, đầm lầy, ruộng lúa.
- Kênh rạch, mương máng nội đồng.
- Các hang hốc ven bờ sông.
"Râu ria" thú vị về sức sống: Tương tự như cá lóc, cá trê đen sở hữu cơ quan hô hấp phụ giúp chúng có thể lấy oxy trực tiếp từ không khí. Điều này cho phép chúng sống sót trong bùn nhão nhiều giờ đồng hồ, thậm chí là vài ngày khi nguồn nước bị cạn kiệt. Chúng cũng có tập tính di cư trên cạn bằng cách dùng vây ngực khỏe mạnh để "trườn" đi tìm nguồn nước mới sau những cơn mưa lớn.
3. Cá trê đen là nhân vật nào trong Tây Du Ký?
Đây là một chi tiết thú vị dành cho các tín đồ của tác phẩm kinh điển này. Trong Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân, tại hồi về nước Ô Kê hoặc đoạn tại chùa Bảo Quang (tùy dị bản và phim ảnh hóa), chúng ta thường bắt gặp bộ đôi yêu quái là lính canh dưới nước. Trong đó, nhân vật Bôn Ba Nhi Bá (Benbo'erba) chính là một con yêu quái cá trê (thường được mô tả là cá trê đen hoặc cá nheo).
Bôn Ba Nhi Bá cùng với người bạn là Bá Ba Nhi Bôn (yêu quái cá nheo hoặc cá diếc tùy bản dịch) là tiểu yêu canh giữ tháp tại quốc đảo hoặc dưới long cung. Hình ảnh con yêu quái với cái đầu cá da trơn, có râu dài đã trở thành một biểu tượng vui nhộn và độc đáo, lấy cảm hứng từ chính loài cá trê đen đời thực với tập tính lầm lũi dưới đáy nước.
4. Cá trê đen làm món gì ngon?
Thịt cá trê đen có vị ngọt, tính bình, không độc và cực kỳ bổ dưỡng (đặc biệt tốt cho người bị suy nhược hoặc phụ nữ sau sinh). Dưới đây là những món ngon "nhức nách":
4.1. Cá trê đen kho gừng/nghệ
Đây là món ăn phổ biến nhất. Vị cay nồng của gừng hoặc nghệ sẽ khử hoàn toàn mùi bùn của cá trê. Thịt cá trê đen kho kỹ sẽ săn chắc, lớp da dai béo, ăn cùng cơm trắng vào ngày mưa là sự kết hợp hoàn hảo.
4.2. Cá trê đen nướng muối ớt
Những con cá trê đen lớn được làm sạch nhớt bằng tro bếp hoặc dấm, sau đó ướp muối ớt nướng trên than hồng. Lớp da cá khi chín sẽ nổ lách tách, tỏa mùi thơm nồng nàn. Món này cuốn bánh tráng với rau sống, chấm mắm gừng là đặc sản vùng quê.
4.3. Canh chua cá trê nấu hoa chuối
Sự kết hợp giữa thịt cá trê béo ngậy và vị chát nhẹ của hoa chuối, vị chua của khế tạo nên một bát canh thanh mát, đậm đà, giúp bồi bổ khí huyết hiệu quả.
5. Lưu ý khi chế biến cá trê đen
Một điểm "râu ria" quan trọng cần nhớ: Cá trê có hai ngạnh sắc nhọn ở vây ngực. Ngạnh này có chứa độc tố nhẹ, nếu bị đâm sẽ gây đau nhức và sưng tấy. Khi sơ chế, bạn nên cắt bỏ hai ngạnh này đầu tiên và dùng muối hoặc chanh để làm sạch lớp nhớt bên ngoài da cá.
6. Kết luận
Cá trê đen (Clarias fuscus) không chỉ là một loài cá dân dã mà còn ẩn chứa nhiều câu chuyện văn hóa thú vị từ đời thực đến màn ảnh. Với sức sống mãnh liệt và giá trị ẩm thực cao, cá trê đen luôn là một phần không thể thiếu của hệ sinh thái nước ngọt Việt Nam.
Hãy truy cập trang chủ Thế Giới Động Vật để tìm hiểu thêm nhiều điều kỳ thú về các loài sinh vật quanh ta nhé!
Nguồn: Thế Giới Động Vật
Đăng nhận xét