Trong ký ức của những ngư dân vùng hạ lưu sông sông Hậu hay sông Tiền, nếu như Cá vền (Abramis brama) là loài cá quen thuộc của vùng nước tĩnh, thì Cá cháy lại được coi là "huyền thoại" của dòng sông. Từng là sản vật tiến vua, loài cá này sở hữu hương vị thơm ngon đến mức người ta sẵn sàng bỏ qua sự phiền toái của những chiếc xương dăm để được thưởng thức dù chỉ một lần.
Khám phá thêm hàng ngàn loài thủy tộc kỳ thú khác tại danh mục thế giới các loài cá của chúng tôi để bổ sung kiến thức về hệ sinh thái sông ngòi.
1. Cá cháy (Tenualosa reevesii) là cá gì?
Cá cháy có tên khoa học là Tenualosa reevesii, thuộc họ Cá trích (Clupeidae). Đây là loài cá có hình dáng rất giống cá bẹ hoặc cá mòi nhưng kích thước lớn hơn, khi trưởng thành có thể nặng từ 1kg đến 2kg.
Về ngoại hình, cá cháy có thân hình dẹt, thuôn dài với lớp vảy màu bạc lấp lánh bao phủ toàn thân. Thịt cá cháy trắng, chắc nhưng có đặc điểm là rất nhiều xương dăm nhỏ li ti (xương chữ Y). Tuy nhiên, chính lớp mỡ bụng béo ngậy và vị ngọt thanh đặc trưng đã làm nên danh tiếng của loài cá này.
2. Cá cháy sống ở đâu?
Cá cháy là loài cá có tập tính di cư rất đặc biệt, tương tự như cá hồi:
- Môi trường sống: Phần lớn thời gian chúng sống ở vùng biển hoặc các vùng cửa sông nước lợ.
- Mùa sinh sản: Vào khoảng tháng Giêng đến tháng Ba âm lịch, cá cháy sẽ bơi ngược dòng từ biển vào sâu trong các con sông nước ngọt để đẻ trứng.
- Sự quý hiếm: Tại Việt Nam, cá cháy từng xuất hiện rất nhiều tại vùng Trà Ôn (Vĩnh Long) và hạ lưu sông Hậu. Tuy nhiên, do biến đổi môi trường và đánh bắt quá mức, loài cá này hiện nay trở nên cực kỳ quý hiếm và khó tìm thấy.
3. Những thông tin "râu ria" thú vị về Cá cháy
Cá cháy ẩn chứa những giá trị văn hóa và sinh học vô cùng độc đáo:
- Sản vật tiến vua: Thời xưa, cá cháy là món ăn dành riêng cho tầng lớp quý tộc và vua chúa nhờ chất lượng thịt vượt trội và sự quý hiếm.
- Cá "chết khi ra khỏi nước": Cá cháy rất nhạy cảm với sự thay đổi của môi trường. Chúng thường chết rất nhanh ngay sau khi mắc lưới, vì vậy việc thưởng thức được cá cháy tươi sống là một điều vô cùng may mắn.
- Cặp mắt đỏ rực: Khi bơi ngược dòng để đẻ trứng, cặp mắt cá cháy thường đỏ rực như lửa, đây cũng là dấu hiệu cho thấy cá đang ở độ béo và ngon nhất.
4. Cá cháy làm món gì ngon nhất?
Thách thức lớn nhất khi ăn cá cháy chính là xương dăm, nhưng nếu biết cách chế biến, xương sẽ không còn là vấn đề:
4.1. Cá cháy kho rục (Kho lạt)
Đây là món ăn được đánh giá là đỉnh cao ẩm thực. Cá cháy được kho trong nhiều giờ (thường là với nước dừa tươi) cho đến khi xương dăm mềm nhừ, có thể nhai tan ngay trong miệng. Thịt cá thấm vị ngọt của nước dừa, bùi béo và thơm nức.
4.2. Cá cháy nấu canh chua bông so đũa
Sự kết hợp giữa vị chua của me, vị ngọt của cá cháy tươi và độ giòn của bông so đũa tạo nên một bát canh thanh nhiệt đậm chất miền Tây. Món này thường được chấm cùng nước mắm trong dầm ớt hiểm cay nồng.
4.3. Cá cháy nướng trui
Để giữ nguyên vị ngọt nguyên bản, ngư dân thường nướng cá cháy bằng rơm. Lớp vảy cháy xém bao bọc phần thịt trắng mọng bên trong, khi ăn cuốn kèm rau sống và bánh tráng, chấm mắm nêm đậm đà.
5. Kết luận
Cá cháy (Tenualosa reevesii) là một phần ký thắc quý báu của sông ngòi Việt Nam. Dù hiện nay loài cá này đang dần vắng bóng, nhưng hương vị của "đệ nhất cá sông" vẫn luôn là một tiêu chuẩn vàng trong ẩm thực thủy sản. Bảo vệ môi trường sông chính là cách để chúng ta hy vọng một ngày loài cá quý này sẽ quay trở lại.
Đừng quên truy cập trang chủ Thế Giới Động Vật thường xuyên để cập nhật thêm hàng ngàn thông tin thú vị về thế giới động vật muôn màu quanh ta!
Nguồn bài viết: Thế Giới Động Vật
Đăng nhận xét