Trong bộ tứ cá nuôi truyền thống "Trắm - Trôi - Mè - Chép", Cá mè trắng đóng vai trò là loài cá "lọc nước" tận tụy nhất. Với cấu tạo sinh học đặc biệt và khả năng tăng trưởng nhanh, loài cá này không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần làm sạch môi trường ao nuôi. Tuy nhiên, cá mè trắng cũng là loài cá đòi hỏi người đầu bếp phải có kỹ thuật chế biến khéo léo để khử mùi tanh đặc trưng.
Nếu bạn đã tìm hiểu về Cá trôi (Cirrhinus molitorella) – loài chuyên ăn đáy, thì cá mè trắng chính là mảnh ghép hoàn hảo ở tầng nước ngược lại. Để khám phá thêm về sự đa dạng của các loài cá khác, hãy truy cập danh mục thế giới loài cá của chúng tôi.
1. Cá mè trắng (Hypophthalmichthys molitrix) là cá gì?
Cá mè trắng có tên khoa học là Hypophthalmichthys molitrix, thuộc họ Cá chép (Cyprinidae). Trong tiếng Anh, nó được gọi là Silver Carp (cá chép bạc) do lớp vảy nhỏ li ti màu trắng bạc óng ánh bao phủ toàn thân.
Đặc điểm nhận dạng nổi bật nhất của cá mè trắng là chiếc đầu rất to so với thân mình. Đặc biệt, đôi mắt của chúng nằm thấp bên dưới đường trục giữa thân (đây là lý do tên chi của nó là Hypophthalmichthys - nghĩa là "cá có mắt nằm dưới"). Thân cá dẹp bên, vây lưng ngắn và vây ngực dài vượt quá gốc vây bụng.
2. Cá mè trắng sống ở tầng nước nào?
Khác với cá trắm cỏ ăn thực vật hay cá trôi ăn mùn bã đáy, cá mè trắng là loài cá sống ở tầng nước mặt và tầng giữa.
Chúng có tập tính bơi lội thành đàn ở những vùng nước thoáng, nơi có nhiều ánh sáng để tảo phát triển. Cá mè trắng là loài "lọc thức ăn" (filter feeder) điển hình. Chúng không có răng hàm nhưng sở hữu hệ thống lược mang cực kỳ phát triển, đan xen như một tấm lưới dày để lọc các loài tảo du vật (phytoplankton) – nguồn thức ăn chính của chúng.
3. Những thông tin "râu ria" thú vị về Cá mè trắng
Loài cá này ẩn chứa rất nhiều đặc điểm sinh học mà ít người để ý:
- Sát thủ đối với tảo độc: Vì thức ăn chính là tảo, cá mè trắng được thả vào các hồ thủy điện hoặc ao nuôi để ngăn chặn hiện tượng "tảo nở hoa", giúp cân bằng lượng oxy trong nước.
- Vận động viên nhảy cao: Cá mè trắng cực kỳ nhạy cảm với âm thanh và các chấn động mạnh. Khi bị giật mình (ví dụ do tiếng động cơ thuyền), chúng có thể nhảy cao khỏi mặt nước tới 2-3 mét. Ở một số vùng tại Mỹ (nơi chúng là loài xâm lấn), cá mè nhảy lên đã từng gây thương tích cho người đi thuyền.
- Màng đen trong bụng: Đây là lớp màng bọc phủ nội tạng của cá mè trắng. Lớp màng này chứa rất nhiều mỡ và là tác nhân chính gây ra mùi tanh nồng nếu không được làm sạch kỹ khi chế biến.
4. Phân biệt Cá mè trắng và Cá mè hoa
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai loài này, nhưng chúng có sự khác biệt rõ rệt:
- Cá mè trắng: Đầu nhỏ hơn cá mè hoa một chút, vảy trắng bạc đều màu, lược mang mịn hơn để lọc tảo nhỏ.
- Cá mè hoa (Bighead Carp): Đầu cực to (chiếm gần 1/3 thân), da có những lốm đốm đen xám như hoa, thức ăn chính là động vật phù du.
5. Cá mè trắng làm món gì ngon? Tinh hoa ẩm thực giải nhiệt
Thịt cá mè trắng tuy nhiều xương dăm nhưng lại rất béo và chứa nhiều Omega-3. Để có món ăn ngon, bí quyết nằm ở khâu sơ chế với gừng, rượu hoặc nước vo gạo để khử tanh.
5.1. Canh đầu cá mè nấu ám (hoặc nấu chua)
Đầu cá mè trắng chứa nhiều sụn và tủy, rất ngọt và béo. Món đầu cá nấu chua với dọc mùng, cà chua và mẻ là món ăn giải nhiệt tuyệt vời. Vị chua sẽ át đi mùi tanh, làm nổi bật vị béo ngậy của đầu cá.
5.2. Cá mè trắng hấp bia
Cá được khía dọc thân, nhồi sả, gừng và thì là vào bụng rồi hấp cách thủy với bia. Hơi bia nóng giúp thịt cá săn chắc và tỏa mùi thơm nồng nàn. Món này cuốn bánh tráng, rau sống chấm mắm gừng là "đúng bài".
5.3. Cá mè kho nghệ
Nghệ không chỉ giúp tạo màu vàng bắt mắt mà còn là chất xúc tác khử mùi tanh của cá mè cực tốt. Miếng cá kho nghệ có vị cay nhẹ, thịt cá béo bùi, rất phù hợp ăn cùng cơm trắng trong những ngày mưa.
6. Giá trị sức khỏe của cá mè
Theo Đông y, thịt cá mè có tác dụng bổ huyết, trừ phong, ấm vị. Nó rất tốt cho người có thể trạng gầy yếu, ăn uống kém tiêu hoặc phụ nữ sau sinh cần lợi sữa. Hàm lượng mỡ trong cá mè là mỡ không no, rất tốt cho sự phát triển trí não và hệ tim mạch.
7. Kết luận
Cá mè trắng (Hypophthalmichthys molitrix) là loài cá mang lại nhiều lợi ích, từ việc làm sạch môi trường nước đến cung cấp nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về tầng nước sống, tập tính cũng như cách chế biến món ngon từ loài cá này.
Đừng quên ghé thăm trang chủ Thế Giới Động Vật để khám phá thêm hàng ngàn thông tin thú vị khác về thế giới tự nhiên kỳ bí!
Nguồn bài viết: Thế Giới Động Vật
إرسال تعليق